Cùng tìm hiểu về niềm hy vọng của chạy bộ Việt Nam tại các giải quốc tế, Hà Thị Hậu.
Hà Thị Hậu là ai?
Hà Thị Hậu sinh năm 1989 ở huyện Văn Bàn tỉnh Lào Cai. Cô từng tham gia một số giải chạy việt dã của tỉnh Lào Cao khi còn học cấp 3 và đã đi thi tuyển vào trường Đại học sư phạm thể dục thể thao Hà Tây nhưng không được chọn vì thiếu 2cm so với tiêu chuẩn chiều cao. Sau khi học hết THPT, cô làm việc trong ngành du lịch ở Sapa, từ buôn bán hàng thổ cẩm, quần áo rét cho đến bán tour và cho thuê xe máy.
Năm 2020 cô bắt đầu chạy bộ và nhanh chóng đạt được những thành tích cực kỳ đáng nể ở đủ các cự ly tại nhiều giải đấu trong và ngoài nước.
Con đường đến với chạy bộ của Hà Thị Hậu
Theo chia sẻ của Hậu, gia đình cô làm nông và từ bé Hậu đã được giao trách nhiệm chăn trâu hàng ngày. Nhà cô cách trường tới 12km và phải di chuyển bằng xe đạp qua những con dốc cao. Như đã nói ở trên, cô có tham dự một số giải chạy việt dã khi còn học cấp 3.
Năm 2020, đại dịch COVID ập đến gây ảnh hưởng nặng nề tới ngành du lịch và Hậu là 1 trong số đó. Cô bị mất việc đồng thời bị tăng cân do ở nhà quá lâu. Hậu quyết định chạy bộ theo lời khuyên của người bạn nước ngoài, bắt đầu từ quãng đường vòng quanh hồ Sapa. Chỉ hơn 1 tháng sau khi bắt đầu chạy bộ, Hậu tham gia cự ly 21km ở giải Vietnam Mountain Marathon (VMM) 2020 và về nhất với thành tích 2 giờ 32 phút, nhiều hơn vận động viên nam về đầu tới gần nửa tiếng. Thậm chí lúc này nhà vô địch Hà Thị Hậu còn chưa biết đến đồng hồ thông minh là gì.
https://youtu.be/fYYFBzg7p78?feature=shared
Sau đó cô tham gia nhiều giải chạy marathon ở nhiều địa phương trên cả nước trong đó có cả chạy đường bằng và chạy địa hình và giành nhiều huy chương. Tại giải chạy địa hình lớn nhất thế giới có tên Ultra-Trail du Mont-Blanc (UTMB) 2023 tại Pháp, Hậu về thứ 4 trong số các vận động viên nữ cự ly 100km nội dung CCC. Cô cũng vô địch nữ giải chạy 100km Doi Inthanon Thái Lan cũng như giải UTSG ở Singapore.
Vì sao Hà Thị Hậu thành công?
Đầu tiên phải nói về những yếu tố khách quan.
Việc sinh ra, lớn lên và sinh sống ở Lào Cai, nơi có địa hình đồi núi với độ cao tương đối so với mực nước biển, là một lợi thế không hề nhỏ với Hà Thị Hậu. Về cơ bản khi càng lên cao, lượng oxy trong không khí càng giảm. Với độ cao như Sapa, lượng oxy ít hơn 17% so với ở mực nước biển.
Lúc này, bạn phải thở gấp hơn để tăng lượng oxy, bạn phải đi tiểu nhiều hơn vì thận phải cố giữ cho cơ thể cân bằng. Tim bạn đập nhanh hơn và áp lực máu cao hơn để hỗ trợ quá trình nạp oxy. Hệ quả tiêu cực là những vận động viên chưa quen với địa hình này sẽ bị giảm tốc độ cũng như thành tích trên đường chạy nếu chưa có thời gian làm quen. Hệ quả tích cực là cơ thể bạn sẽ sản sinh ra nhiều hồng cầu trong máu hơn người sống ở các vùng thấp. Nó còn được gọi là “doping máu tự nhiên”. Tại Mỹ, nhiều vận động viên chạy chuyên nghiệp đã chuyển tới sống ở những vùng núi cao, điển hình là Denver nơi được mệnh danh là “Mile High City” vì có độ cao so với mực nước biển bằng đúng 1 dặm (mile), để thuận tiện cho quá trình tập luyện. Ngoài ra việc sinh sống ở địa hình đồi núi cũng giúp Hậu có thể dễ dàng tập luyện hơn so với các đối thủ tới từ đồng bằng.
Về cơ thể, chiều cao 1m53 của Hậu là một điểm lợi ở cự ly ultra trail marathon bởi cô có thể giữ trọng tâm cơ thể thấp, tránh được chấn thương và dễ tăng tốc cả khi lên và xuống dốc.
Vậy còn những yếu tố chủ quan là gì? Đầu tiên không thể không nhắc đến sự khổ luyện và quyết tâm. Với một người bình thường vươn lên đến đỉnh cao của một môn thể thao đã khó, với trường hợp của Hậu còn đặc biệt hơn. Cô bị bệnh hen từ nhỏ và thường xuyên phải dùng thuốc. Hậu còn là một bà mẹ đơn thân với cậu con trai 8 tuổi. Theo tiết lộ của cô, con trai hiện đang sống với bà ngoại ở quê và cô chỉ có thể thỉnh thoảng về thăm con xen kẽ giữa những ngày tập luyện cũng như thi đấu. Thời gian đầu mới tham gia chạy bộ, thu nhập của cô còn bị ảnh hưởng mạnh bởi việc tập luyện rất tiêu tốn thời gian và sức khỏe.
Yếu tố thứ 2 là sự nhanh nhạy và tầm nhìn xa khi quyết định tập trung vào chạy trail cự ly dài thay vì chạy road marathon, cũng như thi đấu thế giới thay vì tập trung trong nước. Trong bài phỏng vấn trên Vnexpress, Hậu từng chia sẻ:
“Nếu chạy road, sẽ chỉ có người Việt Nam biết đến tôi và tôi cũng không có khả năng đi Olympic hay thậm chí cạnh tranh với các VĐV châu Á. Vì chạy bộ Việt Nam chưa đủ nền tảng cạnh tranh ở những đấu trường đó. Nhưng nếu chạy trail, tôi có thể thi đấu ngang ngửa với các VĐV top đầu thế giới. Tôi cảm thấy bản thân đủ khả năng đưa Việt Nam ra bản đồ trail thế giới và mọi người sẽ biết Việt Nam có VĐV chạy trail tốt như vậy”.
Chính Hậu thừa nhận cô được biết đến nhiều ở nước ngoài hơn là VN. Việc chọn một nội dung phù hợp với thế mạnh của mình đồng thời quyết tâm vươn tầm quốc tế thay vì chỉ tập trung ở các giải trong nước là một quyết định dũng cảm và đáng trân trọng của Hậu. Thực tế cho thấy đây là một quyết định vô cùng hợp lý cả về mặt thành tích lẫn thương mại. Thống kê cho thấy nếu ở các cự ly ngắn như 5km, trung bình nam giới chạy nhanh hơn 18% so với nữ, nhưng càng ở các cự ly dài hơn, chênh lệch nam nữ giảm đi đáng kể. Như đã nói ở trên, điều kiện sống và thể trạng của Hậu giúp cô có lợi thế trong những cự ly chạy địa hình siêu dài. Và khi có được thành công, việc các nhãn hàng tìm đến Hậu để tài trợ là điều hiển nhiên, nhất là cô gần như là đại diện duy nhất của Việt Nam ở các đấu trường quốc tế lớn.
XEM THÊM: Thu Huyền cầu lông quê ở đâu, sinh năm nào? Thông tin về thần đồng cầu lông nữ Việt Nam